Je zou er om kunnen lachen als niet zoveel mensen erin geloofden. De beleidsbubbel rond NS. Het geloof in de heilzame werking van de markt en tegelijkertijd de prijs van het spoorkaartje door de overheid laten vastleggen Het openstellen van het totale spoornet en tegelijkertijd al jaren dezelfde partij een concessie geven voor het hoofdnet. Het lijkt alsof NS tegenwoordig op het Ministerie van Infrastructuur en Water even veel privileges heeft als KLM en Schiphol al jaren hebben.

Ooit was het de bedoeling dat vervoersbedrijven zouden mogen concurreren om een concessie voor (delen van) het Nederlandse spoornet. Nee, het is veel erger. Brussel verlangt dit al jaren van ons. En ja, we hebben ook enkele kleine vervoersbedrijven toegelaten in de marge van het net. Maar de NS krijgt nu weer de concessie voor de komende acht jaar. Arriva en die andere kornuiten hebben weer het nakijken.

Je zou bijna denken: Den Haag is tegen marktwerking op het spoor. Maar ook dat is niet het geval. Alles wijst er juist op dat ze denken de marktwerking op het spoor te stimuleren. In woorden en daden doen ze ook alsof het een markt is. Plannen van NS voor de komende jaren worden netjes beoordeeld op prijs en kwaliteit. Ze accepteren dat de NS voortaan van de overheid geld willen ontvangen om hun treinen te rijden in plaats van de overheid daarvoor te vergoeden! Ze accepteren dat de kwaliteit van de NS helemaal niet vooruitgaat, zoals vroeger nog wel eens werd gehoopt. En ze accepteren een forse verhoging van de treinkaartjes in de spits. Alsof de NS een gewoon bedrijf is dat niet beter kan. En alsof er toevallig geen andere biedingen zijn binnengekomen!

Dat noem ik de beleidsbubbel rond NS: praten over marktwerking en schijnbaar doen alsof het een publieke nutsfunctie is. Dat gaat niet samen. Laten we daarmee ophouden. Of we kiezen voor concurrentie op het spoor en dan kunnen we zien of er bedrijven zijn die treinen willen rijden zonder spitsheffing en zonder geld toe. Of we noemen het openbaar vervoer vanaf heden weer een publieke nutsvoorziening en dan weten we zeker dat er geen spitsheffing komt. Want goed vervoer in de spits is misschien wel de belangrijkste reden waarom de overheid zich met het spoor bemoeit. Omdat mensen anders niet op tijd op hun werk kunnen komen.

‍