Steden denken veel na over hun toekomst. Het is goed dat ze dat doen. Maar het gaat niet vanzelf. De helderheid van het denken neemt af naarmate meer mensen aan het denkproces meedoen. En de helderheid van het denken neemt af naarmate meer naar andere steden wordt gekeken. Mag ik een advies geven? Beantwoord voor jezelf de volgende vijf vragen. En kijk niet af bij andere steden.

Wat voor stad zijn we? Er is niks op tegen om gewoon je eigen sterktes én je eigen zwaktes te benoemen. Toch valt dit veel steden zwaar. Waarom? Zijn ze bang niet in de smaak te vallen? Wees eerlijk: niet elke stad heeft een bruisend stadscentrum, niet elke stad heeft alleen maar kenniswerkers en niet elke stad heeft louter hoogstaande voorzieningen. En de ene stad doet het economisch toch echt veel slechter dan de andere. Maar hoe kan je zinvol over de toekomst nadenken, als je onvoldoende weet hebt van de stad die je bent? Of op zijn minst onvoldoende wilt inzien wat voor stad je bent?

Wat komt er op ons af? De toekomst is soms onzeker, en soms zelfs eng. Toch is de kans groot dat het klimaat verandert en dat de migratie doorzet. Dat betekent dat het leven in steden minder draaglijk wordt (in welke stadsvisies lees ik dit?) en dat het aantal steden waarin de meerderheid uit mensen met een migratie-achtergrond bestaan, zal toenemen (welke gevolgen heeft dit?). Overigens hangt de tweede vraag erg samen met de eerste: wat je bent bepaalt voor een deel de ontwikkelingen die op je afkomen.

Wat voor stad willen de burgers? Stadsvisies gaan vaak over wat de bestuurders willen. Maar waarom beginnen die stadsvisies niet allemaal met een beschrijving van de toekomst die hun burgers willen? De meeste burgers die met veel plezier in een ruime, groene, bereikbare suburbane stad wonen, willen ook in de toekomst in een ruime, groene, bereikbare suburbane stad wonen. Anders zouden ze daar nu toch niet wonen? En stel je voor dat burgers trots zijn op hun stad, waarom zou die trots op de eigen stad dan niet het startpunt zijn van de nieuwe stadsvisie?

Wat voor stad wil het bestuur? Ja, als we de visie van de burgers als uitgangspunt hebben genomen, is het bestuur aan zet. Want burgers zitten in het nu en besteden het denken over de toekomst graag uit aan het lokaal bestuur. Zo maakt een verantwoordelijk bestuur nu al (andere) keuzes om toekomstige problemen straks het hoofd te kunnen bieden. Stel dat een stad steeds armer wordt, dan is het aan het bestuur om actie te ondernemen, ook al hebben de huidige burgers van die armoede nu nog weinig last. En elk stadsbestuur hoort zich nu al op de klimaatverandering voor te bereiden, ook als de hittestress en de wateroverlast op dit moment nog wel meevallen.

Wat kan het bestuur? In ieder geval past in al het spektakel over de toekomst bescheidenheid. Veel gemeentebesturen beloven dat hun stad over 20 jaar een welvarende stad zal zijn, een innovatieve stad zal zijn en een gezonde stad zal zijn. Maar hoe gaan ze dat bereiken als hun stad op dit moment niet welvarend is, niet innovatief is en niet gezond is? Of denken ze dat te bereiken door de huidige stad vooral op te hemelen, tegen de verdrukking in? Nee, een stadsvisie heeft alleen zin als je realistisch bent over de uitgangspositie en over de vermogen van stadsbesturen om de toekomst naar hun hand te zetten.

‍