Er is weinig mis met een fusie tussen de PvdA en GroenLinks, maar het is niet de oplossing die de sociaal-democratie nodig heeft.

Sinds de PvdA voor de tweede maal het eerbiedwaardige aantal van 9 zetels heeft gewonnen bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer, praat zij over een fusie met GroenLinks. Dat is niet erg verwonderlijk. Als je de verkiezingsprogramma’s van de PvdA en van GroenLinks naast elkaar legt, moet je de verschillen met een lampje zoeken. De achterban van Groenlinks is evenals de achterban de PvdA hoogopgeleid. Wel is de achterban van de PvdA aanzienlijk ouder. En de geschiedenis wijst uit dat in de PvdA altijd over fusie met andere linkse partijen wordt gesproken, als net een grote nederlaag is geleden. De fusie oogt dus logisch en het moment voor een fusie oogt logisch.

Maar ik vrees dat we met die hele fusie niks zullen opschieten. De geschiedenis belooft ook weinig goeds. In 1946 werd de PvdA opgericht. Bij de eerste verkiezingen in 1946 haalde de nieuwe fusiepartij minder zetels dan de drie partijen die in de PvdA waren opgegaan, voordien (van 31 naar 29 zetels van de 100). De PvdA heeft nu 9 zetels (van de 150). In 1980 werd het CDA opgericht. Bij de volgende verkiezingen werd 1 zetels winst geboekt (van 48 naar 49). Het CDA heeft nu 15 zetels. In 1990 fuseerden vier kleine linkse partijen tot GroenLinks. Bij de verkiezingen verdubbelde het zeteltal in de Kamer (naar 6 zetels), waarbij we moeten bedenken dat de voormalige partijen bij de verkiezingen van 1986 grote verliezen hadden geleden. GroenLinks heeft nu 8 zetels, maar had er in 2018 14.

Al met al: de fusies waren vaak uit nood geboren en de fusies hebben altijd minder opgeleverd dan ervan werd verwacht. Nederland is ook geen land van fusies. Nederland is een land van opsplitsingen. Er zijn altijd mensen die het beter weten. Dan is een fusie vaak een zwaktebod, dat bovendien op lange termijn niks oplost.

Nee, ik ben niet tegen een fusie van PvdA en GroenLinks, alleen zal die fusie niks oplossen. Ik geloof er niks van dat de nieuwe partij meer zetels haalt dan PvdA en Groenlinks afzonderlijk. Ja, misschien wel met een stemmenkanon als Frans Timmermans of Ahmed Aboutaleb, maar die kan ook gewoon de PvdA aanvoeren.

Maar PvdA en Groenlinks lijken zo op elkaar! Ja, dat is precies het probleem. Die fusiepartij zal nog meer een partij worden van de hoogopgeleiden. Terwijl de PvdA door de jaren heen juist zoveel zetels is kwijtgeraakt door zich van de oorspronkelijke achterban te vervreemden. Volgens politicologen is er nog steeds een reservoir van 30 zetels voor een ouderwetse sociaal-democratische partij. Maar die partij is er niet meer. Door de weg terug te gaan naar de onderkant van de samenleving, kan de PvdA weer een belangrijke partij worden. Niet door samen te gaan met de hoogopgeleiden van GroenLinks.

Natuurlijk, de PvdA strijdt tegen kansenongelijkheid. Overigens wel nadat PvdA-bewindslieden op het ministerie van Onderwijs de kansenongelijkheid hadden vergroot. Maar hoe lofwaardig het ook is om te strijden voor de kansen van de ander, als die ander geen deel uitmaakt van je beweging, dreigt die strijd obligaat te worden. Kansenongelijkheid bestrijdt je niet door op te komen voor kanslozen, maar door kanslozen een stem te geven in je eigen partij. Dat betekent vooral één ding: de PvdA zal haar politieke correctheid moeten laten varen. Omdat die politieke correctheid alleen de hoogopgeleide elite ten goede komt.

Dus als die fusie tussen PvdA en GroenLinks er moet komen: denk dan niet vanuit de structuren, maar vanuit een nieuw links programma, dat niet wordt geschreven voor de obligate groep van hoogopgeleiden, maar door de flexwerkers van Schiphol, door de doodvermoeide verpleegkundigen, door de politiemannen die vooral papieren moeten invullen, door de werklozen en arbeidsongeschikten, door de bijstandsmoeders van wie de kinderen in armoede opgroeien, doo de migranten van wie de kinderen de taal onvoldoende beheersen, door de mensen op het bevend Groninger platteland en door de mensen die hun baan al lang kwijt zijn door de komst van de arbeidsmigranten.

‍