De openbare verhoren van de parlementaire enquête Groningen zijn afgerond. Het eindrapport kan worden geschreven. Het zal worden bediscussieerd in de Kamer. Er zal geen minister aftreden. Want er is al een minister afgetreden. En er zal niets veranderen. Wat je zegt: een parlementaire enquête om het verleden snel toe te dekken.

En laten we eerlijk wezen: ik heb niets nieuws gehoord. Alles wat werd gezegd was al bekend. Wat zijn mijn belangrijkste conclusies?

Het ging om geld, om heel veel geld. Niet alleen voor Shell en Exxon, maar nog veel meer voor de Nederlandse overheid. Honderden miljarden zijn naar de staatskas gevloeid. In Den Haag zat niemand te wachten op het sluiten van die geldkraan. En ze hebben dat dan ook zo lang mogelijk uitgesteld.

Het ging om multinationals die blijkbaar altijd moeten worden gekoesterd. Als het (onafhankelijk!) Staatstoezicht op de mijnen adviseert om de gaswinning snel terug te draaien, gaat het ministerie bij de NAM vragen of zij dat ook zo zien. Intussen wordt de gaskraan verder opengedraaid. En de ijdele Van Beurden van Shell vertelde vol trots dat het Torentje van zijn ‘vriend’ Mark Rutte altijd voor hem open stond. Je zou er Marxist van worden.

Het ging om wegduiken. Eerst werd tientallen jaren verdonkeremaand dat de aardbevingen het gevolg waren van de gaswinning. Daarna kwam het niet echt op het netvlies (bij Mark Rutte drong het pas in 2018 door dat er iets aan de hand was, of kwam het hem beter uit om de voorgaande jaren te vergeten?). Of ze verstopten zich achter modellen (die weinig voorspellende waarde hadden), achter juridische redeneringen of achter bureaucratische operaties (steeds weer werden nieuwe organisaties opgetuigd).

Het ging om krokodillentranen. Al degenen die verantwoordelijk zijn geweest voor de gaswinning in Groningen keken er met de kennis van nu toch anders tegenaan. Ze hadden plotseling spijt. Het kan niet waar zijn dat één openbaar verhoor een volbloed politicus tot andere inzichten brengt. Vandaar dat ik spreek over krokodillentranen.

Het ging niet om mensen. Er was altijd wel weer een smoes om de NAM gelijk te geven, om de versterking uit te stellen, om schade niet te vergoeden. En er waren altijd wel weer technische berekeningen waaruit zou moeten blijken dat die schoorsteen slechts eens in de 100.000 jaar van het dak zou vallen en de bewoner dan waarschijnlijk niet zou raken. Maar hoe het voelde voor de burger werd nooit gevraagd.

We hebben in het verleden succesvolle parlementaire enquêtes gehad, die werkelijk hebben geleid tot een ander beleid. Zal dat hier ook gebeuren? Ik ben bang van niet. Het probleem is immers niet op te lossen met een nieuwe wet. Om een ‘Groningen’ in de toekomst te voorkomen, heb je een ander ‘Den Haag’ nodig. En dat is voor de huidige politici te hoog gegrepen.

‍