Dat er veel kantoorgebouwen leeg staan is al ruim bekend. Meer dan 7 miljoen vierkante meters, en dan tellen we de lege kantoorgebouwen die niet meer te huur worden aangeboden, nog niet mee. Terecht wordt de noodklok geluid, want het is uitgesloten dat die 7 miljoen vierkante meters kantooroppervlak ooit weer allemaal in gebruik zullen worden genomen, als kantoor. Het is niet te verwachten dat de economische groei binnenkort snel zal aantrekken. Een kwakkelende economie is de komende jaren waarschijnlijker. Bovendien worden er nog steeds nieuwe kantoren gebouwd, terwijl er te weinig leegstaande kantoren worden afgebroken of worden herbestemd. Ten slotte neemt de behoefte aan kantooroppervlak snel af door een andere manier van werken. Het is allemaal bekend.

Het is minder bekend dat de leegstand van kantoren vooral de randgemeenten en de groeikernen treft. Uit het recente overzicht van leegstaande kantoren blijkt zonneklaar dat de steden er relatief, ja relatief, het beste uitspringen. En eigenlijk mag dat toch wel opvallend worden genoemd. Het is al weer een tijdje geleden dat het Rijk het ABC-beleid ontwikkelde. De A-locaties voor de kantoren lagen in de grote steden, bijvoorbeeld rondom de grote stations. De C-locaties lagen aan de randen van de steden en met name in de randgemeenten. We zagen al snel dat er grote belangstelling ontstond voor die C-locaties. Lekker dicht bij de snelweg en geen parkeerproblemen. Dat de overheid deze locaties alleen wilde ontwikkelen nadat een OV-verbinding was aangelegd, was nobel, maar voor de bedrijven zelf niet relevant. Ze zaten er al, voordat de overheid de eerste tramlijnen op papier had staan. Die kwamen er in de regel dan ook niet. Daarnaast zagen we veel kantoorgebouwen ontstaan langs de snelweg op locaties die helemaal niet door de overheid waren gewild.

De ‘rand’ was in, wonen en werken in de randgemeenten. De stad was onbereikbaar en leek uit. Hoe anders is dat nu. De nieuwe kenniseconomie floreert juist in de steden. Onlangs vestigde de redactie van de NRC zich in hartje Amsterdam, een leeg pand aan de snelweg in Alexanderpolder achterlatend. In de centra kunnen mensen elkaar ontmoeten of waar mensen elkaar toevallig tegen het lijf lopen. Glaeser schreef een paar jaar geleden zijn bekende boek ‘The Triumph of the City’. Overal in de wereld is de stad weer ‘in’. En daarom staan ook in Nederland juist in de randgemeenten de meeste kantoren leeg.

[ook gepubliceerd op www.bouwendnederland.nl]

‍