Het ging sneller dan ik had voorzien: de overheid heeft gelukkig de weg van het indammen van het coronavirus verlaten. We zitten inmiddels in heel Nederland in de fase van de mitigatie, van het dempen. Daarmee is dus het geloof opgegeven dat we het virus zouden kunnen uitdoven. We hopen nu de uitbraak van de besmetting te vertragen. Jaap van Dissel, de onvolprezen directeur van het RIVM, heeft al verteld dat we er rekening mee moeten houden dat de helft van de bevolking besmet zal raken. Dit lijkt me een conservatieve schatting omdat niemand immuun is voor het virus.

Ik vermoed dat de regering drie redenen heeft voor het vertragen. De zorg, de economie en het ongeloof. Over alle drie valt wel wat te zeggen.

De zorg. De uitbraak van het virus vertragen we omdat de zorg het anders niet meer aan kan. En als de zorg het niet aan kan zullen er nog veel meer doden vallen. En zullen artsen gedwongen worden te kiezen welke patiënten en welke patiënten niet meer kunnen worden geholpen. Dat lijkt een wijs beleid, maar het roept wel twee vragen op.

Ten eerste: is de uitbraak van het virus dusdanig te vertragen dat in alle gevallen zorg verleend kan worden? In China lijkt dat het geval, in Italië zeker niet. Ik vrees dat wij meer op Italië lijken dan op China. Dus ik ben erg bang dat alle maatregelen niet genoeg zijn om alle patiënten de nodige zorg te verlenen.

Ten tweede: stel dat we wél in staat zijn om de uitbraak van het virus zodanig te vertragen dat elke patiënt de zorg kan krijgen die hij of zij verdient. Hoe lang zijn we dan bezig voordat de helft van de bevolking besmet is geraakt? Ik maak een voorzichtige rekensom. We hebben momenteel iets meer dan 1400 officiële besmettingsgevallen. Hoeveel mensen werkelijk besmet zijn weten we niet. Er circuleren sommetjes dat je het aantal doden (24) met 800 mag vermenigvuldigen. Dan zouden er tot op heden ongeveer 20.000 mensen besmet zijn. En de zorg kan dat nog aan. Er circuleren ook andere sommetjes. Bijvoorbeeld dat bijna 5% van de besmette mensen op de intensive care belanden. We hebben in Nederland ruim 1000 intensive care bedden. Als mensen gemiddeld één week op de intensive care liggen, kunnen de ziekenhuizen dus per week 20.000 nieuwe besmettingen handelen. Als we het aantal intensive care bedden weten uit te breiden tot 2000, kan de zorg per week 40.000 nieuwe besmettingen aan. Let wel: ik versimpel de zaken. Bovendien is het niet aan mij om dit soort sommen te maken. Ik zou ze graag van het RIVM zien. Of van andere deskundigen. Maar ik weet wel dat als Nederland per week 40.000 nieuwe besmettingen aan kan, dat we 200 weken nodig hebben voordat de halve bevolking besmet is geraakt. En volgens het RIVM moeten we ons juist daarop voorbereiden.

Stel dat het beleid succesvol is en sociale onthouding ertoe bijdraagt dat de uitbraak van het virus zodanig wordt vertraagd dat iedere patiënt de zorg krijgt die hij of zij verdient. Dan hebben we nog maar 3 van de 200 weken gehad. Bovendien lijkt dat een hypothetische situatie. Er is op dit moment in Nederland nog maar beperkt sprake van sociale onthouding.

In alle gevallen zal de economie enorme klappen krijgen. Drie weken de horeca sluiten moet op te vangen zijn. Maar een half jaar of nog veel langer? En natuurlijk zal de vraag naar diensten en producten verdampen omdat zoveel in afwachting zijn van hun eigen besmetting met ongewisse gevolgen. En dus niet alleen de horeca zal worden geraakt, maar alle bedrijven.

Ons wordt verteld dat al die maatregelen voorlopig tot 6 april gelden. Alsof het daarna misschien wel weer over is. In werkelijk zal de overheid op 6 april vaststellen dat er al vele doden zijn, maar dat nog maar een heel klein deel van de bevolking immuun is. Dan zijn er drie opties.

1] Het opheffen van de maatregelen om de economie weer meer ruimte te geven, zal ertoe leiden dat de uitbraak weer onbeheerst verder trekt.

2] Het aanhouden van de maatregelen zal ertoe leiden dat de zorg het uiteindelijk niet meer aan zal kunnen.

3] Het steeds verder aanscherpen van de maatregelen zal uiteindelijk ertoe leiden dat we in het 200-weken scenario terecht komen. En dan is de economie helemaal kapot.

Het lijkt me een vreselijk dilemma voor de regering. Maar voorlopig zal dit dilemma nog worden ontkend. Vanwege het ongeloof dat ons hier iets overkomt dat we niet kunnen beheersen. Het is wellicht beter om dat eerlijk toe te geven. Een natuurramp met vele onnodige doden lijkt niet meer te voorkomen. Tenzij het virus alsnog op onverklaarbare wijze uitdooft. Of een geniale gek opstaat die binnen een maand voor elke zieke wereldburger een effectief medicijn produceert.

‍