Hans Alders is weg als Nationaal Coördinator voor Groningen (aardbevingen). Komende maanden gaat hij weg als voorzitter van de Omgevingsraad Schiphol (geluidshinder). Het is niet verwonderlijk dat hij beide functies vervulde.

Hoezo? Wat heeft dat drukke Schiphol met al zijn bedrijvigheid te maken met het verlaten Oost-Groningen waar de stilte slechts wordt onderbroken door het beven van de aarde. Het volgende.

• In beide gebieden woedt een heftig maatschappelijk debat. En die twee debatten tonen opvallende gelijkenis.
• Velen varen wel bij Schiphol en het Groningse gas, een kleinere groep ondervindt grote nadelen.
• Het gaat om emoties en om hele complexe berekeningen. Berekeningen van het geluid en berekeningen van de kans op aardschokken. Emoties moeten steeds weer opnieuw worden bewezen met nieuwe berekeningen. Maar de uitkomsten van al dat onderzoek zijn nooit eenduidig. Vanwege de achterliggende aannames en vanwege de complexiteit van het probleem. Zo roept elk onderzoek weer nieuwe vragen op.
• Zo niet voor de overheid. Die klampt zich vaak vast aan de uitkomsten van één onderzoek. De overheid heeft graag houvast en denkt dat het ingenomen standpunt met onderzoek valt te bewijzen. Maar onderzoek toont nooit aan wat je moet doen. Ik heb dan ook liever een overheid die eerlijke politieke keuzes maakt, dan een overheid die zich verschuilt achter een onderzoek dat morgen alweer is achterhaald.
• Nee, de overheid papt en houdt vooral nat. Er worden vooral geen beslissingen genomen. Maar de uitkomst van die non-decisies kan wel in een bepaalde richting wijzen. Zo hebben veel omwonenden van Schiphol de indruk dat het dralen van het kabinet al jaren ten goede komt aan de luchtvaart en aan KLM, terwijl het in Groningen de NAM (zeg maar Shell en Esso) goed uitkwam dat de overheid jaren de andere kant uitkeek.
• Dat gebrek aan transparantie en het gevoel dat vooral de grote bedrijven steun van de overheid krijgen, versterkt het wantrouwen van de burger. Ze hebben het gevoel steeds te worden ‘verschiphold’ of te worden ‘vernamd’. En dat maakt het besluitvormingsproces nog ingewikkelder. En de arme Hans Alders moet dan altijd proberen uit te leggen dat we er samen wel uit kunnen komen.
• Ook in een ander opzicht vergroot het wantrouwen tegen de overheid het probleem. Geluid en risico’s ervaar je anders als je het gevoel hebt dat jouw stem er toch niet toe doet. En als je inderdaad niet wordt gehoord. Op dat moment gaat het niet meer om geluidsbelasting maar om geluidshinder. Geluidsbelasting meet je in decibellen, geluidshinder uit zich in slapeloze nachten en in de woede dat niemand er iets aan doet. En als je meteen wordt gehoord als er een scheur in je huis verschijnt, kan je er misschien nog mee leven, terwijl je doodsbang wordt als scheuren na jaren nog niet zijn verholpen. Grondversnellingen meet je op de schaal van Richter, bevingshinder op de schaal van politiek wantrouwen.

‍